Κατάλογος Ελληνικών αγγείων

Στον μεγαλειώδη πολιτισμό των Έλλην ήταν καθημερινή η χρήση αγγείων με ποικίλες ονομασίες, τρόπους χρήσης και έργων τέχνης. Πρόκειται για την τέχνη του ευ ζειν.

Οι αρχαιολογικές ανασκαφές έχουν φέρει στο φως χιλιάδες αγγεία από μέταλλο, πηλο, μάρμαρο, πετρα, που συνήθως μας παρουσιάζουν στα μουσεία. Όμως ΑΠΟΚΡΥΠΤΟΥΝ τα χιλιάδες ευρήματα δοχεία, σκεύη και αγγεία από χρυσό ασήμι και πολύτιμους λίθους που κατασκεύαζαν οι Έλλην προγονοί μας όχι μόνο για τις τελετές και τα δρωμενα αλλά και για καθημερνή χρήση.

ΟΛΑ ΤΑ ΤΕΧΝΟΥΡΓΗΜΑΤΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝ ΑΠΟ ΧΡΥΣΟ ΠΟΛΥΤΙΜΑ ΜΕΤΑΛΛΑ ΚΑΙ ΛΙΘΟΥΣ ΕΧΟΥΝ ΚΛΑΠΕΙ ΚΑΙ ΑΠΟΚΡΥΒΕΙ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΟΥΣ ΤΟΥ ΙΕΡΑΤΕΙΟΥ.

Λάβετε λοιπόν υπ οψη ότι ο κατάλογος από αγγεία που ακολουθεί δεν περιορίζεται στα υλικα πηλος, πετρα, μάρμαρο, χαλκός, αλλά υπήρχαν αντίστοιχα σκεύη και δοχεία από πολύτιμα μέταλλα και λίθους.

Ακολουθεί ένας εκτενής κατάλογος Ελληνικών αγγείων αλφαβητικά.

Αλάβαστρον – Μικρό, επιμήκες και στενόστομο αγγείο για αρωματικά έλαια, χρησιμοποιούμενο κυρίως στον γυναικείο καλλωπισμό.

Μελανόμορφο αλάβαστρο (αγγείο για τη μεταφορά αρωματικών ελαίων), κορινθιακού εργαστηρίου, με παράσταση γρύπα και πάπιας. 625-600 π.Χ. Ύψος 0,082 μ.

Αμφορεύς – Μεγάλο κλειστό αγγείο με δύο κάθετες λαβές για τη μεταφορά ή αποθήκευση κυρίως υγρών αλλά και στερεών. Υπάρχουν πολλοί τύποι αμφορέων όπως οι μονοκόμματοι, οι οξυπύθμενοι -η χρήση τους εντοπίζεται στο εμπόριο, κυρίως κρασιού- οι παναθηναϊκοί, οι αμφορείς με λαιμό, οι νικοσθενικοί, οι αμφορείς SOS -για εμπόριο, κυρίως λαδιού-, οι τυρρηνικοί, οι τύπου Nola, οι αμφορείς – κάδοι. Υπάρχουν ακόμη και οξυπύθμενοι αμφορίσκοι για αρωματικά έλαια.

Τρίωτος αυτοκρατορικός Μυκηναϊκος αμφορέας

Πρωτογεωμετρικοί αμφορείς Τέλος του 10ου αι. π.Χ - περιοχή Κεραμεικος

-----------

Αρύβαλλος και Ασκός– Μικρά, σφαιρικά και στενόστομα αγγεία για το λάδι που χρησιμοποιούσαν οι αθλητές για να αλείφουν τα σώματά τους.

ερυθρόμορφος αρύβαλλος που βρέθηκε σε μεμονωμένη ταφή εφήβου κατά την ίδια ανασκαφή. Είναι έργο του Δούριδος, γύρω στο 490-480 π.Χ., και εικονίζει την πάλη δύο νέων, του Θώδι και του Χαίριππου- Κεραμεικος

αρύβαλλος - μουσείο κυκλαδίτικης τέχνης

ΑΣΚΟΙ

--------------

Εξάλειπτρον – Μικρό ανοιχτό αγγείο με χαμηλή βάση για αρωματικά έλαια ή ρευστές αλοιφές. Το χρησιμοποιούσαν στον γυναικείο καλλωπισμό ή σε πρακτικές που είχαν σχέση με νεκρούς. Ονομάζεται συχνά και πλημοχόη, όταν έχει κάλυμμα και ψηλό πόδι, και λανθασμένα χαρακτηρίζεται κώθων.

εξάλειπτρον

-------------

Επίνητρον ή Όνος. – Ειδικό σκεύος, όχι αγγείο, επάνω στο οποίο οι γυναίκες έτριβαν το μαλλί. Κεραμική καλύπτρα του γονάτου, που χρησιμοποιείτο στην Αττική από τις γυναίκες ώστε να μη λερώνεται το ρούχο τους κατά το γνέσιμο του μαλλιού πάνω στο γόνατο.

Επίνητρο από την Ερέτρια, 425-420 π.Χ.

Προτομή Αφροδίτης και σκηνές από τον γάμο της Άλκηστης με γυναίκες που στολίζουν τελετουργικά αγγεία.

Του Ζωγράφου της Ερέτριας.

Αθήνα, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, Συλλογή Αγγείων

Επίχυσις – Είδος στενόστομης κανάτας, οινοχόης, ιδιαίτερα αγαπητής στην κατω-ιταλιωτική κεραμική και μάλιστα της Απουλίας και της Λευκανίας.

ΕΠΙΧΥΣΙΣ
*

Κάλαθος – Ανοιχτό αγγείο με ή χωρίς λαβές, διαφόρων μεγεθών.

Κάλαθος του Βρύγου-Αλκαιος και Σαπφώ

Μινωικός κάλαθος

Κύλιξ – Βασικό αγγείο πόσεως των αρχαίων. Υπάρχουν πολλοί τύποι κυλίκων: τύπου κωμαστών, Σιάννων, μικρογραφικές -χειλωτές και ταινιωτές-, τύπου Α -οφθαλμωτές, τύπου Β, Γ, γιάντες, χαλκιδικού, Kassel, Droop, κύλικες δίχως πόδι.

κύλιξ

Κάνθαρος – Αγγείο πόσεως με δύο, συνήθως ψηλές, κάθετες λαβές. Είναι το συνηθισμένο κρασοπότηρο του Διονύσου και του Ηρακλή. Στη Βοιωτία και στη Λακωνία, είχε χθόνιο συμβολισμό.

ΑΘΗΝΑΙΚΟΣ ΚΑΝΘΑΡΟΣ

Ταφικό ανάγλυφο από τα Χρύσαφα με κάνθαρο, περ 550-530 π. Χ., Αρχαιολογική Συλλογή Βερολίνου.

Κέρνος – Τελετουργικό σκεύος που συνήθως αποτελείται από πολλά μικρά αγγεία, κατάλληλα να δεχτούν προσφορές.

ΚΕΡΝΟΣ -ΔΙΟΝ ΙΕΡΟ ΔΗΜΗΤΡΑΣ

ΚΕΡΝΟΣ-ΝΗΣΙ ΜΗΛΟΣ

Κοτύλη – Αγγείο πόσεως με δύο οριζόντιες λαβές, πολύ συνηθισμένο στην Κόρινθο. Μοιάζει με τον σκύφο, μόνο που τα τοιχώματά του είναι πιο πλαγιαστά. Ως ποτήρι, η κοτύλη (ή ο κότυλος), συναντάται νωρίς στον Όμηρο, ο οποίος την περιγράφει ως μικρής χωρητικότητας.

ΚΟΤΥΛΗ- ΑΝΔΡΟΣ

Κρατήρ – Μεγάλο ανοιχτό αγγείο για τη μείξη του κρασιού με το νερό. Οι αρχαίοι έπιναν το νερωμένο κρασί, με συνήθη αναλογία τρία μέρη νερό και μία κρασί. Υπάρχουν πολλοί τύποι κρατήρων: οι κιονωτοί, συχνά κορινθιακοί ή κορινθιουργείς, οι ελικωτοί ή λακωνικοί, οι καλυκωτοί, οι κωδωνόσχημο και οι κρατήρες χαλκιδικού τύπου.

ΑΤΤΙΚΟΣ ΚΡΑΤΗΡ

ΚΡΑΤΗΡΑΣ ΤΟΥ ΕΥΦΡΟΝΙΟΥ

Κύαθος – Μικρό ανοιχτό αγγείο με μία μακριά κάθετη λαβή, κατάλληλο για άντληση υγρών. Ένα παρόμοιο σχήμα στα ελληνιστικά χρόνια ονομάζεται αρυτήρ. Ένα ανάλογο μεταλλικό σκεύος με μακριά λαβή, μορφής σημερινής κουτάλας, ονομάζεται από τους αρχαιολόγους αρύταινα. Στην ελληνική μυθολογία με το όνομα Κύαθος είναι γνωστός ένας γιος του Πύλητα και αδελφός του Αντιμάχου. Ο Κύαθος αναφέρεται ως οινοχόος του ήρωα Ηρακλή.

Αττικός μελανόμορφος κύαθος που αναπαριστά τον Περσέα να κυνηγά τις τρεις Γοργόνες. Αποδίδεται στον Ζωγράφο του Θησέως.

ΑΡΥΤΑΙΝΑ- ΚΥΠΡΟΣ

Κώθων – Μικρό αγγείο πόσεως με μία κάθετη λαβή. Λανθασμένα το όνομα αυτό δίνεται και στο εξάλειπτρον. Για του αρχαίους, ο κώθων ήταν είδος ποτηριού, που χρησιμοποιούσαν συνήθως οι στρατιώτες και οι ναύτες. Ήταν λακωνικής καταγωγής κυκλικό αγγείο με μία και μόνη κοντή λαβή και παχύ χείλος

ΚΩΘΩΝ

Λάγυνος – Οινοφόρο αγγείο με χαμηλό γωνιώδες σώμα, ψηλό στενό λαιμό και μία κάθετη λαβή, πολύ διαδεδομένο στην ελληνιστική εποχή. Η λάγυνος διακρίνονταν από τα άλλα αγγεία, και για τον ήχο… «γουργουρίσματος» που παρήγαγε κατά την στιγμή της έκχυσης του υγρού.

ΠΑΓΥΝΟΣ-ΘΗΒΑ

Λάκαινα – Αγγείο πόσεως των Λακώνων με δύο οριζόντιες λαβές κοντά στη χαμηλή βάση του.

ΛΑΚΑΙΝΑ ΛΑΚΩΝΙΚΗ

Λέβης (Λέβητας) – Μεγάλο ανοιχτό ημισφαιρικό αγγείο χωρίς λαβές, που συνήθως στεκόταν επάνω σε ψηλό υπόστατο. Το χρησιμοποιούσαν για την ανάμειξη κρασιού με το νερό. Λανθασμένα το αγγείο ονομάζεται και δίνος. Λέβης γαμικός – Το αγγείο αυτό μοιάζει με το προηγούμενο αλλά έχει και δύο κάθετες ψηλές λαβές στον ώμο του, ενώ δεν έχει πάντα ψηλό υπόστατο. Το χρησιμοποιούσαν σε γαμήλιες τελετες.

ΑΤΤΙΚΟΣ ΓΑΜΙΚΟΣ ΛΕΒΗΣ

Αυτός ο μελανόμορφος γαμικός λέβης (550-540 π.Χ.) είναι από τα καλλίτερα μελανόμορφα αγγεία που κατασκευάστηκαν στην Ερέτρια. Η κεντρική διακόσμησή του έχει για θέμα τον άθλο του Ηρακλή με την Λερναία Ύδρα

χάλκινος λέβητας- Κυπρος

Λεκάνη – Μεγάλο χαμηλό και ανοιχτό αγγείο με δύο οριζόντιες λαβές και κάλυμμα. Συχνά το έδιναν ως γαμήλιο δώρο και τότε, συνήθως, η διακόσμησή του σχετίζεται με τον κόσμο των γυναικών.

ΛΕΚΑΝΗ- ΑΤΤΙΚΗ

ΛΕΚΑΝΗ- ΚΟΡΙΝΘΟΣ

Λήκυθος – Βασικό ελαιοδόχο αγγείο, στενόστομο με μία κάθετη λαβή. Υπάρχουν αρκετοί τύποι του σχήματος αυτού. Τον 5ο αιώνα επικρατούν οι λήκυθοι κύριου και δευτερεόντος τύπου και η λεγόμενη αρυβαλλοειδής λήκυθος με φουσκωτό και κάπως πεπιεσμένο σώμα. Οι λευκές λήκυθοι προορίζονταν αποκλειστικά για ταφική χρήση.

ΛΗΚΥΘΟΣ

Λουτήριον – Μεγάλο ανοιχτό αγγείο με δύο λαβές και συνήθως με προχοή. Ορισμένες από τις χρήσεις του είχαν σχέση με το πλύσιμο.

ΛΟΥΤΗΡΙΟ - ΚΕΡΚΥΡΑ
*

Λουτροφόρος – Ψηλό κλειστό αγγείο με επιμήκη λαιμό. Το χρησιμοποιούσαν για γαμήλια λουτρά ή το τοποθετούσαν σε τάφους άγαμων νέων. Για αυτό και η εικονογραφία των αγγείων αυτών συχνά σχετίζεται με γαμήλιες τελετές ή ταφικά δρώμενα. Υπάρχουν λουτροφόροι – αμφορείς με δύο κάθετες λαβές, για άνδρες και λουτροφόροι – υδρίες με τρεις λαβές, δύο οριζόντιες και μία κάθετη, για γυναίκες.

ΛΟΥΤΡΟΦΟΡΟΣ

Λύδιον – Μικρό κλειστό μυροδόχο αγγείο με στενό ψηλό πόδι, χωρίς λαβές.

ΛΥΔΙΟΝ

Μαστός – Αγγείο πόσεως, όχι συχνό, με σχήμα γυναικείου μαστού.

ΜΑΣΤΟΣ

Νεστορίς – Μεγάλο αγγείο με ή χωρίς λαιμό και δύο ή τέσσερις λαβές, που απαντάται στα κατω-ιταλιτικά εργαστήρια της Απουλίας και κυρίως της Λευκανίας. Η χρήση του ήταν ανάλογη με αυτή του αμφορέα.

ΝΕΣΤΟΡΙΣ

Οινοχόη – Βασικό αγγείο άντλησης κρασιού από τους κρατήρες, με το οποίο στη συνέχεια γέμιζαν τα κρασοπότηρα. Είναι συνήθως μετρίου μεγέθους, κλειστό, με μία κάθετη λαβή και σώζεται σε πολλούς τύπους.

Οινοχόη του Διπύλου

ΟΙΝΟΧΟΗ- ΣΚΥΡΟΥ

Όλπη – Είδος οινοχόης, που ο λαιμός της δεν ξεχωρίζει από το σώμα και η λαβή της δεν ξεπερνά συνήθως το ύψος του στομίου, που είναι κυκλικό.

ΟΛΠΗ- ΑΤΤΙΚΗ

Πελίκη – Το όνομα αυτό δίνεται λανθασμένα σε ένα είδος αμφορέα που η μεγαλύτερη διάμετρός του βρίσκεται στο κάτω μέρος του σώματος. Λόγω της ευστάθειάς του, οι έμποροι αποθήκευαν συνήθως στο αγγείο αυτό τα πολύτιμα έλαια που διέθεταν προς πώληση.

ΠΕΛΙΚΗ

Πίθος – Μεγάλο αποθηκευτικό αγγείο.

ΠΙΘΟΣ ΜΥΚΟΝΟΥ

ΠΙΘΟΣ ΚΡΗΤΗΣ

Πινάκιον – Ανοιχτό ρηχό αγγείο με χείλος, σαν το σημερινό πιάτο. Τα διακοσμημένα πινάκια συχνά τα ανέθεταν σε ιερά και τα αναρτούσαν ως πίνακες.

ΠΙΝΑΚΙΟ ΑΠΟΥΛΙΑΣ-Σκηνή αμαζονομαχίας

ΑΤΤΙΚΟ ΠΙΝΑΚΙΟ- αυλήτρια και κωμαστής

Πυξίς – Μικρό αγγείο με κάλυμμα, όπου οι γυναίκες έβαζαν πούδρες για τον καλλωπισμό τους ή φύλασσαν τα κοσμήματά τους. Δεν έχει λαβές, εκτός από τη σκυφοειδή πυξίδα της Σικελίας.

ΠΥΞΙΔΕΣ

Ρυτόν – Αγγείο πλαστικό με τη μορφή κέρατος, κεφαλής ζώου. Τα εντυπωσιακά αυτά αγγεία, που η αρχή τους πρέπει να αναζητηθεί στη μεταλλοτεχνία της Ανατολής, και μάλιστα της Περσίας, χρησιμοποιούνταν συνήθως ως κρασοπότηρα σε συμπόσια.

ΡΥΤΟΝ

ΡΥΤΟ

Σκύφος – Αγγείο πόσεως συνήθως με δύο οριζόντιες λαβές. Μοιάζει με την κοτύλη, μόνο που στον σκύφο τα τοιχώματα είναι πιο ανορθωμένα. Η συμβατική ονομασία «μεγαρικός σκύφος» αποδίδεται στο μικρό ημισφαιρικό αγγείο πόσεως της ελληνιστικής εποχής, χωρίς λαβές, που φέρει ανάγλυφη διακόσμηση.

ΣΚΥΦΟΣ ΘΗΒΩΝ

ΣΚΥΦΟΣ ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΟΣ

Ο στάμνος είναι ένα αγγείο με στενή βάση που καθώς ανεβαίνει προς τα πάνω φαρδαίνει, για να στενέψει λίγο και να καταλήξει σε σχετικά φαρδύ λαιμό. Με δύο χερούλια στα πλάγια και κάλυμμα.

ΣΤΑΜΝΟΣ
*

Φιάλη – Μικρό ρηχό αγγείο με «ομφαλό» στη μέση. Χωρίς λαβές, με το οποίο έκαναν σπονδές, ενώ σπανιότερα, το χρησιμοποιούσαν και ως κρασοπότηρο.

ΦΙΑΛΗ ΚΝΩΣΟΥ

Φορμίσκος – Φλασκόμορφο αγγείο, που μιμείται σακούλι. Κατασκευασμένο από ύφασμα ή δέρμα, μέσα στο οποίο φύλασσαν παιδικά παιχνίδια. Συναντάται βασικό ως ταφικό κτέρισμα, έχοντας ανάλογη διακόσμηση.

ΦΟΡΜΙΣΚΟΣ

Ψαροπινάκιον – Πινάκιον με χαμηλή βάση και μικρό κοίλο «ομφαλό» στη μέση. Πιθανόν να έτρωγαν σε αυτό ψάρια, καθώς και η διακόσμησή του εικονίζει θαλασσινά πάντα.

ΜΥΚΗΝΑΙΚΟ ΨΑΡΟΠΙΝΑΚΙΟ

Ψυκτήρ – Μανιταρόσχημο κλειστό αγγείο μέσα στο οποίο έβαζαν κρασί και μετά το τοποθετούσαν συνήθως σε καλυκωτό κρατήρα που περιείχε κρύο νερό ή χιόνι. Έτσι πετύχαιναν την ψύξη του κρασιού.